Στο γραφείο πολλές φορές λέω δυο παξιμαδάκια και η ερώτηση που ακολουθεί είναι ποια παξιμαδάκια; Σκέφτηκα λοιπόν να κάνουμε έναν οδηγό με τις διάφορες ονομασίες για να σας βοηθήσω!
TΑ ΠΑΞΙΜΑΔΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ:
- Bιταμίνες του συμπλέγματος B (κυρίως βιταμίνη Β1, φυλλικό οξύ και βιταμίνη Β6 – είναι οι βιταμίνες που ενισχύουν το νευρικό σύστημα).
- Άμυλο (σύνθετος υδατάνθρακας, που διασπάται αργά και σταθερά, τροφοδοτώντας τον οργανισμό με ενέργεια).
- Φυτικές ίνες (πολύτιμες για τη λειτουργία του εντέρου)
- σίδηρος (επιτρέπει την παραγωγή λειτουργικών ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη μεταφορά οξυγόνου στα κύτταρα του σώματος)
ΤΑ ΠΑΞΙΜΑΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ:
- Όλα τα παξιμάδια περιέχουν αλάτι (σε αντίθετη περίπτωση, η πληροφορία αναγράφεται), οπότε αν έχετε υπέρταση ή κατακράτηση να προσέχετε να γράφουν χαμηλό αλάτι
- Δεν περιέχουν ζάχαρη (κάποιοι τύποι, π.χ. επτάζυμα, μπορεί να περιέχουν και ζάχαρη), οπότε στον διατροφικό τους πίνακα να επιλέγεται παξιμάδια που αναγράφουν 0% sugar
- Tα παξιμάδια δεν περιέχουν συντηρητικά (δεν υπάρχει λόγος να προστίθενται συντηρητικά στη σύνθεσή τους, γιατί τα παξιμάδια ανήκουν στην κατηγορία των ξερών προϊόντων χαμηλής υγρασίας· έτσι, δεν υπάρχει κίνδυνος μικροβιακής αλλοίωσης).
Τα παξιμάδια είναι παραδοσιακό ελληνικό τρόφιμο, το οποίο μάλιστα, όταν παρασκευάζεται στην Kρήτη, έχει και το χαρακτηρισμό ΠΓE (Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη). Tα χωρίζουμε σε κατηγορίες, ανάλογα με το αλεύρι που έχει χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή τους.
Πάμε να δούμε μαζί τις κατηγορίες!
Σταρένια: Από σιτάλευρο και μαγιά. Το σιτάρι αποτελεί ένα από τα βασικότερα συστατικά της ελληνικής διατροφής. Περιέχει πρωτεΐνες και αμινοξέα, με κυριότερη την τρυπτοφάνη. Η τρυπτοφάνη είναι απαραίτητη για τους εφήβους και τα παιδιά που βρίσκονται στην ανάπτυξη, αλλά και για τους αθλητές και τα άτομα τρίτης ηλικίας. Το σιτάρι, επίσης, είναι πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, φυτικές ίνες, καθώς και μαγνήσιο και μαγγάνιο (αναγκαία για τη λειτουργία των ενζυμικών μας συστημάτων και την παροχή ενέργειας), τα οποία είναι απαραίτητα συστατικά για τα άτομα που έχουν έντονη καθημερινή δραστηριότητα και για τους αθλητές.
Kριθαρένια: Από αλεύρι κριθαριού, σιτάλευρο και μαγιά. Τα κριθαρένια παξιμάδια περιέχουν βιταμίνες του συμπλέγματος Β, με κυριότερες το φυλλικό οξύ και τη βιταμίνη Β6, φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά, πυρίτιο (συμβάλλει στην ανάπλαση και προστασία των οστών μας), χρώμιο (η επαρκής πρόσληψή του σχετίζεται με καλύτερο έλεγχο του σακχάρου για τους διαβητικούς), αμινοξέα, μαγνήσιο και φώσφορο. Το κριθάρι, επειδή έχει λιγότερη γλουτένη από το σιτάρι, ξεραίνεται γρηγορότερα και διατηρείται περισσότερο.
Σίκαλης: Από αλεύρι σίκαλης, σιτάλευρο και μαγιά. Τα παξιμάδια σικάλεως αποτελούν εξαιρετική πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β. Παράλληλα, περιέχουν μαγνήσιο, μαγγάνιο, σελήνιο, αμινοξέα (όπως η τρυπτοφάνη), φυτικές ίνες και αντιοξειδωτικά συστατικά (όπως λιγνάνες και σελήνιο).
Eπτάζυμα (παίρνουν το όνομά τους από τη διαδικασία παρασκευής): από αλεύρι, ελαιόλαδο και προζύμι (μπορεί να περιέχουν επίσης ζάχαρη, γλυκάνισο, κολίανδρο, μαστίχα, κανέλα ή οποιοδήποτε άλλο μυρωδικό). Γίνεται με ρεβιθάλευρο, το οποίο ζυμώνεται, αφήνεται να ξινίσει και χρησιμοποιείται ως προζύμι. Η ονομασία του προέρχεται από την παραφθορά της λέξης αυτόζυμο, δηλαδή που φουσκώνει μόνο του χωρίς μαγιά ή άλλο τυπικό προζύμι. Παραδοσιακά, επειδή είναι δύσκολο στην παρασκευή του, γίνεται νύχτα, όταν κανείς δεν μπορεί να ακούσει τη νοικοκυρά που το φτιάχνει. Αυτό τον τύπο παξιμαδιού τον συναντάμε συχνότερα στην Κρήτη και λιγότερο σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Oλικής άλεσης: από αλεύρι ολικής άλεσης (κυρίως
σίτου) και μαγιά όταν ακολουθούμε μια αυστηρή διατροφή τα προτιμούμε γιατί προκαλούν καλύτερο κορεσμό, έχουν χαμηλότερο συνήθως γλυκαιμικό δείκτη και βοηθούν στη διαχείριση της χοληστερόλης!
Aν αντιμετωπίζετε πρόβλημα δυσκοιλιότητας, προτιμήστε τα κριθαρένια παξιμάδια ή τα ολικής άλεσης, γιατί περιέχουν περισσότερες φυτικές ίνες. Η κατανάλωσή τους, ωστόσο, πρέπει να συνοδεύεται από αντίστοιχη κατανάλωση νερού, αφού η υπερβολική πρόσληψη φυτικών ινών χωρίς νερό μπορεί να επιτείνει το πρόβλημα της δυσκοιλιότητας.
Παξιμάδια χαρουπιού: Το χαρούπι είναι ο καρπός ενός μακρόβιου δένδρου, της χαρουπιάς, η οποία ευδοκιμεί κυρίως στη Μεσόγειο. Το χαρούπι είναι γνωστό και ως ξυλοκέρατο. Μοιάζει με τον καρπό της φασολιάς και το χρησιμοποιούσαν από την αρχαιότητα ως φυσικό γλυκαντικό. Μπορεί να καταναλωθεί ωμό έτσι όπως είναι, αλλά και ως σκόνη, το λεγόμενο χαρουπάλευρο, ένα αλεύρι με ευχάριστη, γλυκιά γεύση που χρησιμοποιείται για την παρασκευή ψωμιού, μπισκότων, κέικ και παξιμαδιών. Επειδή η γεύση του είναι γλυκιά και μοιάζει με αυτή της σοκολάτας και του κακάο μπορεί να μπει σε διάφορες συνταγές ως υποκατάστατό τους καθώς είναι χαμηλότερο σε θερμίδες.
Όσον αφορά στη θρεπτική αξία του χαρουπιού, είναι πλούσιο κυρίως σε υδατάνθρακες (γλυκόζη και σακχαρόζη), οπότε μπορεί να μας δώσει άμεσα ενέργεια, αλλά και σε πρωτεΐνες -τα 100γρ περιέχουν 5-8γρ πρωτεΐνης. Δεν περιέχει σχεδόν καθόλου λίπος (0,2-0,6%) και είναι πολύ πλούσιο σε φυτικές ίνες. Είναι πολύ εύπεπτο και δεν περιέχει γλουτένη, οπότε είναι κατάλληλο και για άτομα που πάσχουν από κοιλιοκάκη. Επιπλέον, περιέχει βιταμίνη Α, βιταμίνες του συμπλέγματος Β και ιχνοστοιχεία όπως είναι το κάλιο, ο φώσφορος, το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος, ο ψευδάργυρος, το μαγγάνιο κι ο χαλκός. Οι φυτικές ίνες που περιέχει, βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας και στην ομαλή λειτουργία του εντέρου. Επίσης, μπορεί να δράσει σαν αντιδιαρροϊκό φάρμακο και να μειώσει κατά πολύ τα συμπτώματα της οξείας διάρροιας, ακόμη και σε βρέφη. Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση προϊόντων διατροφής εμπλουτισμένων σε αδιάλυτες φυτικές ίνες χαρουπιού έχει ευεργετικά αποτελέσματα όσον αφορά στο λιπιδαιμικό προφίλ, την μείωση της «κακής» (LDL) χοληστερόλης και την καλύτερη λειτουργία της καρδιάς. Ο καρπός της χαρουπιάς περιέχει και πολυφαινόλες, αντιοξειδωτικά συστατικά που βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου και της υπερλιπιδαιμίας.
Tύπου Kυθήρων: από σιτάλευρο, ελαιόλαδο και μαγιά. Αν και αποτελούν από τα πιο νόστιμα και τα πιο περιζήτητα παξιμάδια θέλει προσοχή στην ποσότητα καθώς είναι ελαφρά πιο θερμιδογόνα από τα υπόλοιπα!
Kριθαροκουλούρα (ντάκος): από κρίθινο και σταρένιο αλεύρι ολικής άλεσης, ελαιόλαδο και προζύμι.
Σφακιανό παξιμάδι: σταρένιο παξιμάδι, κομμένο σε μπουκιές και πασπαλισμένο με λευκό και μαύρο σουσάμι.
Μιγάδι: κρίθινο αλεύρι μαζί με σταρένιο σε ίση ποσότητα
Ακόμη μπορούμε να τα χωρίσουμε ως προς το σχήμα σε : ντάκους, κουλούρες και μπουκιές. Οι ντάκοι είναι οι μακρόστενες φέτες ψωμιού στις οποίες έχει κοπεί για το διπλοφούρνισμα. Οι κουλούρες είναι μια μπάλα κομμένη σε δυο μέρη, το πάνω και το κάτω και οι μπουκιές προέρχονται από τις φέτες που έχουν κοπεί περαιτέρω ώστε να γίνουν τόσο μικρά κομμάτια όσο μια μπουκιά.
