Σε αρκετούς, ο όρος «ψυχοσωματικό» είναι λίγο ή πολύ οικείος. Τι είναι όμως ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα; Πολλοί από εμάς έχει τύχει να βιώσουμε σε περιόδους έντονου άγχους, πίεσης, πένθους αλλά και άλλων ψυχοπιεστικών καταστάσεων, σωματικά συμπτώματα τα οποία όμως δεν έχουν οργανική αιτιοπαθογένεια. Σε αρκετούς εκτονώνεται με έναν επίμονο πονοκέφαλο, με την εμφάνιση δερματικών παθήσεων, με έντονες στομαχικές και γαστρεντερολογικές ενοχλήσεις, με αύξηση, μείωση ή και απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας και της όρεξης κ.α., χωρίς όμως να υπάρχει κάποια οργανική πάθηση και τελικά τα παραπάνω συμπτώματα να οφείλονται σε ψυχολογικά αίτια. Πολλοί μάλιστα μπορεί να έχουμε ακούσει από δικούς μας ανθρώπους ως ένδειξη παρηγοριάς και συμπαράστασης ότι «όλα αυτά είναι στο μυαλό μας». Και εν μέρει είναι όντως, αλλά αυτό το κάνει λιγότερο σημαντικό, επώδυνο ή αληθινό;
Αρχικά, για να πούμε ότι ένα σύμπτωμα έχει ψυχογενή προέλευση θα πρέπει να αποκλείσουμε την ύπαρξη κάποιας οργανικής πάθησης, κάνοντας βεβαίως τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις. Οι κύριοι παράγοντες που καθιστούν παθολογικό ένα ψυχοσωματικό σύμπτωμα είναι η συχνότητα και η ένταση του συμπτώματος, ο βαθμός δυσφορίας που προκαλεί στο άτομο και κατά πόσο επηρεάζεται από αυτό η λειτουργικότητά του στην καθημερινή του ζωή.
Πριν όμως βιαστούμε να «παθολογικοποίησουμε» το βίωμά μας, είναι σημαντικό να έχουμε στον νου μας ότι η ρίζα ενός ψυχοσωματικού συμπτώματος είναι η αδυναμία αποφόρτισης εκείνων των συναισθημάτων που μας βαραίνουν με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια εσωτερική σύγκρουση, είτε αυτή είναι συνειδητή είτε όχι. Έτσι, η μοναδική δίοδος αυτής της σύγκρουσης είναι το ίδιο μας το σώμα. Προτού λοιπόν νιώσουμε ότι νοσούμε από κάτι, ίσως θα είχε νόημα να αφουγκραστούμε το σώμα μας και να ακούσουμε αυτό που έχει να μας πει προκειμένου να επανανοηματοδοτήσουμε αυτό που μας συμβαίνει. Αν η μια όψη του νομίσματος είναι να αντιμετωπίζονται τα ψυχοσωματικά συμπτώματα ως μια «εχθρική» επίθεση του οργανισμού μας, η άλλη όψη είναι πως δεν είναι παρά μια φιλική προειδοποίηση. Τα διάφορα ψυχοπιεστικά γεγονότα στη ζωή μας αλλά ακόμα και η ίδια η καθημερινότητά μας, μας απομακρύνουν από τον εαυτό μας και τις πραγματικές του ανάγκες, με αποτέλεσμα να ξεσπάει ώστε να μας δείξει ότι έχουμε πάψει να τον φροντίζουμε και αντίθετα τον ταλαιπωρούμε.
Έρευνες δείχνουν πως πάνω από το 50% του πληθυσμού ταλαιπωρείται από διάφορα ψυχοσωματικά συμπτώματα, ενώ πολύ συχνά μπορεί να συνοδεύονται και από αγχώδεις ή καταθλιπτικές εκδηλώσεις. Είναι σημαντικό λοιπόν, να δώσουμε χρόνο και χώρο στον εαυτό μας ώστε να συνειδητοποιήσουμε, να κατανοήσουμε και στην συνέχεια να φροντίσουμε όλες αυτές τις ανάγκες και τα συναισθήματα που παρέμεναν φιμωμένα τόσο καιρό καθώς ήταν αρκετά απειλητικά για να τα διαχειριστούμε, μέσα σε ένα ασφαλές και προστατευμένο θεραπευτικό πλαίσιο. Η αναζήτηση βοήθειας δεν είναι αδυναμία, αλλά αυτοφροντίδα.
Η Μαριάννα Γιαννούδα σπούδασε ψυχολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Στα πλαίσια των σπουδών της έκανε την πρακτική της στην Μονάδα Εφήβων του νοσοκομείου Α.Χ.Ε.Π.Α της Θεσσαλονίκης. Στην πορεία, ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές πάνω στην Προσωποκεντρική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία στο Πανεπιστήμιο του Strathclyde στο Εδιμβούργο. Παράλληλα εργαζόταν εθελοντικά στο παιδοψυχιατρικό τμήμα του Κέντρου Ψυχικής Υγείας Περιστερίου και σε διάφορα ιδιωτικά ψυχοπαιδαγωγικά κέντρα. Έχει παρακολουθήσει πλήθος σεμιναρίων ενώ έχει εκπαιδευτεί και στην Κλινική Ψυχοπαθολογία στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο. Τα τελευταία δύο χρόνια ασχολείται με την ατομική θεραπεία και συμβουλευτική ενηλίκων και εφήβων καθώς και με την συμβουλευτική γονέων.
BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
Kellner, R. (1994). Psychosomatic Syndromes, Somatization and Somatoform Disorders. Psychotherapy and Psychosomatics, 61(1-2), 4–24.
Kradin, R.L. (2011). Psychosomatic disorders: the canalization of mind into matter. Journal of Analytical Psychology, 56, 37–55.
O’ Sullivan, S. (2015). It’s all in your head: True Stories of Imaginary Illness. Penguin Random House UK, London.
Rogers. C. R. (1959). A Theory of Therapy, Personality and Interpersonal Relationships as Developed in the Client-Centered Framework. Στο Kirschenbaum, H., & Henderson, V.L. (1989). The Carl Rogers Reader, (pp. 236-257). London: Constable.
