Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τον πιο συχνό τύπο καρκίνου που εμφανίζεται στις γυναίκες. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες κινδύνου είναι η ηλικία και η γενετική προδιάθεση, ωστόσο οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την πιθανότητα εμφάνισης του καρκίνου του μαστού, είτε αυξάνοντας είτε μειώνοντάς την έκφραση διαφόρων γονιδίων.
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες αφορούν την έκθεση σε ακτινοβολία ή καρκινογόνες ουσίες, καθώς και συνήθειες του τρόπου ζωής όπως η διατροφή, το κάπνισμα και η άσκηση. Επομένως υπάρχουν πολλά μέτρα που μπορεί να λάβει μια γυναίκα προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης κακοήθειας.
Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες η ισορροπημένη διατροφή και η φυσική δραστηριότητα είναι προστατευτικοί παράγοντες έναντι της εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ το περιττό σωματικό βάρος και η έλλειψη άσκησης ευθύνονται για το 1/5 με 1/3 περίπου των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού. Ως ισορροπημένη διατροφή εννοείται μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, ολικής άλεσης δημητριακά και φτωχή σε κόκκινο κρέας, λιπαρά και απλούς υδατάνθρακες, τα οποία εντείνουν τη φλεγμονή και κατ’ επέκταση τροφοδοτούν τα καρκινικά κύτταρα. Συμπερασματικά η διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους μέσω της μεσογειακής διατροφής και της άσκησης, είναι σημαντικός πυλώνας της πρόληψης κατά του καρκίνου του μαστού.
Για να διαβάσετε πιο αναλυτικά για τα τρόφιμα με αντικαρκινική δράση, δείτε το άρθρο μας: Πρόληψη και Καρκίνος του μαστού!
Άλλες συνήθειες του τρόπου ζωής που έχουν συσχετιστεί με την εμφάνιση αυτής της μορφής καρκίνου είναι η κατανάλωση αλκοόλ, το κάπνισμα και ο ύπνος. Πιο συγκεκριμένα έχει παρατηρηθεί ότι ακόμα και ένα ποτήρι αλκοόλ την ημέρα αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης κατά 10%. Συνεπώς συστήνεται η αποφυγή του αλκοόλ, η διακοπή του καπνίσματος και ο ύπνος διάρκειας 7-9 ωρών την ημέρα.
Όσον αφορά τις καρκινογόνες ουσίες, αυτές μπορεί να περιέχονται σε φυτοφάρμακα, σε λιπάσματα, σε πλαστικά, όπως τα μπουκάλια νερού, στη μούχλα (αφλατοξίνες), στα συντηρητικά όπως τα νιτρικά και νιτρώδη άλατα, στα γλυκαντικά όπως η σακχαρίνη και οι κυκλαμικές ενώσεις και στα ξεροψημένα τρόφιμα. Άρα συστήνεται η κατανάλωση όσο το δυνατόν λιγότερο επεξεργασμένων τροφίμων, φρέσκων τροφίμων και οπωροκηπευτικών προϊόντων στην εποχή τους – εάν είναι δυνατόν βιολογικών προϊόντων – και η αποφυγή της χρήσης πλαστικών συσκευασιών και του ψησίματος σε υψηλές θερμοκρασίες.
Επιπλέον ο θηλασμός δρα σαν προστατευτικός παράγοντας κατά του καρκίνου του μαστού, ενώ η μακροχρόνια λήψη αντισυλληπτικών και η μακροχρόνια θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (>5 χρόνια) είναι παράγοντες κινδύνου, όπως και η ακτινοθεραπεία στην περιοχή του θώρακα.
Για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού είναι τέλος απαραίτητες οι ετήσιες εξετάσεις αίματος και η επίσκεψη στο γυναικολόγο. Από την ηλικία των 20 ετών συστήνεται η ετήσια κλινική εξέταση των μαστών (ψηλάφηση), από την ηλικία των 30 ετών συστήνεται επιπλέον ετήσιος υπέρηχος μαστών, ενώ η μαστογραφία πρέπει να γίνεται μια φορά το χρόνο για τις γυναίκες 40-50 ετών και ανά δύο χρόνια για τις γυναίκες >50 ετών. Στην πρόληψη έχει θέση και η μηνιαία αυτοεξέταση την 5η με 10η μέρα του κύκλου ή σε συγκεκριμένη ημέρα του μήνα μετά την εμμηνόπαυση.
Ένας υγιεινός τρόπος ζωής είναι δυνατόν να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού, ενώ οι συστηματικές εξετάσεις οδηγούν στην έγκαιρη διάγνωσή του, η οποία με τη σειρά της μπορεί να οδηγήσει στη θεραπεία, δεδομένων των αλμάτων της επιστήμης της ιατρικής. Έτσι οι γυναίκες δε χρειάζεται να φοβούνται τον καρκίνο απλώς να εντάξουν στην καθημερινότητά τους συνήθειες που συμβάλλουν στην πρόληψή του. Εξάλλου το άγχος δεν είναι βοηθητικό ως προς την πρόληψη του καρκίνου του μαστού ή οποιασδήποτε άλλης ασθένειας.
